Wybór więźby dachowej pozostaje w zależności od wielu faktorów. Należą do wymienionych głównie wielkość jak i również kształt domu, wykorzystanie poddasza (użytkowe bądź nieużytkowe), względy ekonomiczne czy architektoniczno-estetyczne. Jednakże najczęściej wykonywane istnieją klasyczne konstrukcje zbudowane z krokwi, belek, murłat, płatwi, jętek, słupów, mieczy, przepustnic.

Budowa więźby dachowej - główne składniki

Podstawowe elementy tworzące tradycyjną więźbę dachową to:

- Krokwie – elementy, w których opiera się całe pokrycie dachu. Są to belki pochyłe o prostokątnym przekroju poprzecznym (o grubości min. 5 cm). Najczęściej odcinek wynosi: 7x14 cm lub 8x16 cm. Rozstaw krokwi waha się w przedziale 0, 8 – 1, 2 m. Oparcie krokwi konstytuują płatwie: murłata, kalenica oraz płatwie kompromisowe, a także jętki (w zależności od rodzaju więźby).

a mianowicie Płatwie – belki poziome, stanowiące podporę krokwi. Jako element nośny, płatwie powinny mieć stosunkowo wielki przekrój poprzeczny, np. 16x20 cm. Występuje płatew kalenicowa, pośrednia oraz stopowa. Płatwie opiera się na słupach (płatwie pośrednie i kalenicowa) i niejednokrotnie dodatkowo usztywnia zbytnio pomocą mieczy (obustronnych zastrzałów słupa).

- Kalenica – górna krawędź dachu, na długości której wiążą się połacie dachowe. Krokwie niejednokrotnie opierają się tu na płatwi kalenicowej.

- Murłata – płatew stopowa o przekroju kwadratowym, o wymiarach (zwykle) 10x10 cm lub 14x14 cm. Stanowi kobieta dolną podporę krokwi, gdyż oparta wydaje się być na murze oraz przenosi obciążenia wraz z krokwi na ścianę budynku. Nie można zapominać o odpowiednim przymocowaniu murłat do muru. Służą do tego kotwy stalowe wbijane przy mur w odstępie nie mniejszej niźli 2, 0 metrów.

- Słupy – pionowe elementy więźby dachowej, które transmitują obciążenie z płatwi bezpośrednio na strop. Słupy mają najczęściej przekrój kwadratowy o wymiarach 12x12 cm lub 16x16 cm.

- Kleszcze – poziome belki, jednoczące przeciwległe pary krokwi. Zapewniają stężenie (usztywnienie) poziome.

- Miecze (obustronne zastrzały słupa) – belki skośne, łączące słupy spośród kleszczami lub filary z płatwiami pośrednimi. Ich zadaniem jest usztywnienie więźby dachowej w kierunku podłużnym.

- Jętki – belki poziome jednoczące dwie przeciwległe krokwie. Dzięki czemu zostaje zachowana sztywność więźby oraz nośność krokwi.

a mianowicie Wiatrownica – deski o przekroju poprzecznym od 3, 8x10 do 5x12 cm, przybijane ukośnie do krokwi. Stosuje się je na dachach stromych z swobodnym pokryciem w zamiarze zabezpieczenia dachu poprzednio zerwaniem wskutek ssania wiatru.

Podstawowe rodzaje więźb dachowych

Współwystępują trzy podstawowe rodzaje więźb dachowych, jakie są najczęściej stosowane w domach jednorodzinnych. Zaliczane są do nich:

a mianowicie więźba krokwiowo – belkowa

- więźba jętkowa

- więźba płatwiowo – kleszczowa

Więźba krokwiowo – belkowa

To najprostsza konstrukcja stosowana wówczas, gdy rozpiętość dachu w świetle ścian nie przekracza siedmiu, 0 m (zalecana max. rozpiętość owo 6, 0 m), a pochylenie połaci dachowej jest lepsze niż 45 stopni. Taki układ zalecany jest np. przy przypadku budowy niewielkich domków letniskowych.

Wiązar składa się z 2 krokwi połączonych po kalenicy, osadzonych w poziomej belce, której zadaniem jest przenoszenie sił rozpierających, przekazywanych przez krokwie. Rozciągłość krokwi nie musi przekraczać 5, 0 m, gdyż stateczność konstrukcji może pozostać zachwiana.

Więźba jętkowa

Konstrukcja jętkowa aplikowana jest przy większych wymiarach dachu – zalecane rozpiętości sięgają od 6, 0 do 9, 0 m. Często wznosi się taką konstrukcję w domach wraz z poddaszem użytkowym, ponieważ pozwala ona zdobyć odpowiedni kształt pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne.

Składa się z krokwi (o długości powyżej 4, 5 m) powiązanych w kalenicy i opartych na murłatach oraz z jętek, które łączą naprzeciwległe krokwie, a tymże samym przejmują siły rozporowe, nadając sztywność konstrukcji. Należy przestrzegać ważnej zasady, aby jętka spinała krokiew na odpowiedniej poziomie. Część dolna odrzucić powinna przekraczać czterech, 5 m (licząc od murłaty), natomiast górna 2, pięć m (licząc od czasu kalenicy).

Konstrukcję jętkową należy wzmacniać przy kierunku podłużnym z wykorzystaniem wiatrownic lub łat. Wskazana rozpiętość dachu o konstrukcji jętkowej wynosi 9, 0 m, jednak pozwala się większe rozmiary – do dwunastu, 0 m. Wobec tego długość jętek wydaje się tak duża, iż trzeba je podpierać za pomocą 1 lub dwóch płatwi (w zależności od momentu długości jętki) opartych na słupach.

Reguła jest taka, iż jeśli wiązar dzierży rozpiętość od szóstej, 5 do dziewięć, 0 m, wskazana jest jedna płatew oparta na słupie umieszczonym w środku. Przy rozpiętości mieszczącej się w obrębie dziewięć, 0 – 12, 0 m, wskazuje się zamontowanie dwóch płatwi opartych dzięki 2 słupach.

Więźba płatwiowo – kleszczowa

Jest to w najwyższym stopniu uniwersalny i zazwyczaj stosowany rodzaj więźby dachowej. Można ją wznosić zarówno w dachach jednospadowych, w jaki sposób i w dwuspadowych, płaskich i stromych (nawet do blisko 70 stopni). Rozpiętość dachów przystosowanych do zastosowania więźby płatwiowo – kleszczowej nabiera aż 16, 0 m, jednak zalecana rozpiętość to dziewięć, 0 – 12, 0 m.

W największym stopniu typowa konstrukcja tego typu zbudowana jest z 2 rodzajów wiązarów: podstawowych oraz pośrednich. Wiązary główne są rozstawione co 3, 0 – 5, 0 m i składają się z 2 krokwi opartych dzięki płatwiach, dwóch słupów i pary kleszczy, które obejmują pozostające elementy z trzech stron.

Dodatkowym zabezpieczeniem w kierunku poprzecznym są zastrzały i miecze. Wiązary wygodniejsze pozbawione są słupów i kleszczy. Struktura ta wyglądem wspomina więźbę jętkowo – płatwiową, jednak bez wątpienia istnieje zasadnicza rozbieżność w rozkładzie obciążeń, a tym danym w sposobie pracy całego dachu. Usługi Tartaczne Jasło

Po przypadku więźby jętkowej, wszystkie obciążenia przenoszone są na ściany zewnętrzne budynku, jakkolwiek w dachu wraz z więźbą płatwiowo – kleszczową, znaczną cząstka obciążeń przejmuje strop poddasza (za pośrednictwem ścian stolcowych, jakie składają się wraz z słupów, płatwi pośrednich i stopowych). Jest to rozwiązanie bezpieczne dla całej konstrukcji dachu. Należy jednak pamiętać, aby ścianki stolcowe usytuowane zostały w pobliżu ścian nośnych budynku bądź ewentualnie podciągów.

Wiązary kratowe

Konstrukcje kratownicowe są charakterystyczne gwoli dużych hal przemysłowych oraz obiektów zdatności publicznej. Wystarczy spojrzeć na sufity mnogości supermarketów, które pełne są stalowych struktur kratowych. Jednak raz za razem bardziej popularne przybywają się drewniane wiązary kratowe w budownictwie jednorodzinnym, gdyż mogą mieć wiele zalet.

Znamionuje je lekkość, proste i szybkie przeprowadzenie, niewielki koszt, oraz brak konieczności wznoszenia wewnętrznych ścian nośnych (ze względu w równomierne rozłożenie obciążeń). Dzięki temu przestrzeni można swobodnie podzielić na pomieszczenia użytkowe.

Wiązary kratowe składają się pasów górnych, dolnych, słupków oraz krzyżulców. Pręty zbudowane są z desek lub bali szkieletowych, połączonych głównie zbyt pomocą gwoździ, śrub, kołków, wkrętów bądź kleju. Najczęściej posiadają kształt trójkątny lub dwutrapezowy.

Takie budowle zalecane są przy przypadku domów z poddaszem nieużytkowym, z dachami dwuspadowymi o stosunkowo małym zakamarku nachylenia (15 - 20 stopni). Rozpiętość dachu zwykle przekracza 11, 0 m, co stanowi następną zaletę stosowania wiązarów kratowych. Można używać je w przypadku budynków o dużych wymiarach.