Plompe Toren, verdronken Koudekerke

De Plompe Toren is in recente jaren gerestaureerd. Volgens sommigen heeft de toren juist door de opknapbeurt veel van zijn romantische karakter verloren. Een blik vanaf de Plompe Toren naar het oosten. Links is de Koudekerkse Inlaag met karrenvelden. Rechts van de weg ligt de Oosterschelde, waar zich pal onder de oever de tientallen meters diepe geul de Hammen uitstrekt.
Wie de smalle traptreden van de Plompe Toren beklimt, belandt in een levende atlas. Het uitzicht is grandioos. De toren staat pal aan de Oosterschelde. Hij is het enige zichtbare overblijfsel van het verdronken dorp Koudekerke op het eiland Schouwen. De huidige eigenaar is de Vereniging Natuurmonumenten, die de toren heeft ingericht als bezoekerscentrum.
De houten deur van de Plompe Toren biedt toegang tot een leerzame attractie. Op de verschillende verdiepingen wordt met museale en multimediale middelen uitleg gegeven over het verdronken Koudekerke en zijn omgeving. De smalle treden leiden tenslotte naar het open platform op het dak van de spitsloze toren. Hier wijzen bordjes met pijltjes naar interessante punten in het wijde landschap rondom.
Naar het zuiden is er de brede Oosterschelde, met de Roggenplaat en de Oliegeul. Daarachter bevindt zich de kust van Noord-Beveland, waarheen de ijle contouren van de Zeelandbrug voeren. In het westen strekt zich het waterstaatkundig wonder van de Oosterscheldekering uit. Bij de ingebruikname in 1986 spreekt Koningin Beatrix de volgende gedenkwaardige woorden: ‘De stormvloedkering is gesloten. De Deltawerken zijn voltooid. Zeeland is veilig.’ Ze sluit daarmee een ruim dertig jaar en ongeveer vijftien miljard gulden vergend project af.

Zeeland veilig? Dat was vroeger wel anders en de Plompe Toren is een massieve herinnering aan die tijden. Koudekerke, eens een bloeiende nederzetting, behoort tot de minstens 117 verdronken kerkdorpen die Zeeland telt. Het dorp Koudekerke was deel van het Zuidland, een tot vier kilometer breed poldergebied met vele dorpen.
Zuidland, waar nu de pittoreske driehoekjes van zeilbootjes voortschuiven, kon je eens herders met hun kuddes zien dolen, boeren hun akkers zien inspecteren en mensen naar de mis zien gaan. Het Zuidland van Schouwen ging vrijwel geheel verloren tussen 1475 en 1650. Waterstaatshistoricus M.H. Wilderom heeft becijferd, dat aan de zuidkant van Schouwen zo’n 3.500 hectare polderland is verdwenen.