De Nationale Basiliek van het Heilig Hart, ook bekend als de Basiliek van Koekelberg is een kerk op de grens van Koekelberg en Ganshoren. De basiliek werd gebouwd tussen 1905 en 1970. De uiteindelijke versie werd ontworpen door de Gentse architect Albert Van Huffel. De basiliek, gebouwd in art-decostijl, is een Belgisch monument en wordt gebruikt voor grote vieringen, zowel in het Nederlands als in het Frans.Cijfers

Deze imposante kerk heeft de vorm van een Latijns kruis met een middenbeuk van 141 meter lang en een dwarsbeuk van 107,80 meter breed. De koepel heeft een diameter van 33 meter en een hoogte van 89 meter. De totale buitenlengte is 164,5 meter. Het is dan ook de op vijf na langste kerk ter wereld, na de Basilique Notre-Dame de la Paix te Yamoussoukro (Ivoorkust), de Sint-Pieterskerk in Rome (187 m), de Kathedraal Saint John the Divine] in New York (183 m), de Liverpool Cathedral in Liverpool (188 m), de Sint-Paulskathedraal in Londen (175 m). Het is het grootste kerkgebouw in art-decostijl ter wereld.

Er kunnen 3500 mensen in het gebouw.
Bouw
Het neogotische ontwerp van Langerock

Het initiatief voor de basiliek kwam van koning Leopold II van België. Hij was sterk onder de indruk van de Sacré-Cœur, de basiliek op de heuvel Montmartre in Parijs. Hij besloot om ook in Brussel een dergelijk godshuis te laten bouwen naar aanleiding van de 75e verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid. De gekozen locatie was het plateau van Koekelberg. Een commissie koos voor een ontwerp van de Leuvense architect Pierre Langerock die een neogotische kathedraal ontwierp.

Op 12 oktober 1905 legde koning Leopold II de eerste steen van de nieuwe kerk. Pas in 1909 startten de funderingswerken. Maar door het overlijden van koning Leopold II op 17 december 1909 liep het project vertraging op. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog bleven de werken jaren stilliggen.

Na de oorlog kwam er weer beweging in door kardinaal Mercier en werden er massaal geldinzamelingen georganiseerd.

Inmiddels was het eerste ontwerp qua stijl te ouderwets geworden. De monnik en promotor van l'école d'art van de abdij van Maredsous, Dom Sébastien Braun, haalde de Gentse architect Albert Van Huffel erbij, die een nieuw ontwerp maakte in art decostijl. Hij gebruikte een skelet van gewapend beton, waardoor de kosten lager werden.

Op 13 en 14 oktober 1951 werd de kerk plechtig ingewijd door kardinaal Van Roey en op 28 januari 1952 verleende Paus Pius XII de kerk haar titel van Basilica Minor.
Gebruik

Wegens de enorme afmetingen kunnen delen van de basiliek voor meerdere doeleinden worden gebruikt. Er vinden geregeld tentoonstellingen plaats. Er zijn vergaderzalen en zalen voor familiefeesten en conferenties. Er is een theaterzaal "Zaal Vitta" met 228 zitplaatsen en een restaurant "Le Basilic". De katholieke Brusselse radiozender Radio Spes heeft een studio in de kelder. Daar is ook een klimmuur voor speleologie. Het panorama op 52,80 meter(?) biedt een uniek uitzicht over de stad en Brabant.

Het gebouw huisvest twee musea:

Museum voor Moderne Religieuze Kunst.
Museum van de Zwartzusters.

De vzw Vrienden van de Nationale Basiliek van het Heilig Hart Koekelberg verzorgt het dagelijks beheer van het gebouw.
Trivia

Hoewel men spreekt van de basiliek van Koekelberg, staat ze feitelijk voor de helft in Ganshoren; de gemeentegrens loopt dwars door het kerkgebouw.