Volubilis is an archaeological site in Morocco situated near Meknes between Fez and Rabat along the N13 road. The nearest town is Moulay Idriss. Volubilis features the best preserved ruins in this part of northern Africa. In 1997 the site was listed as a UNESCO World Heritage site.
In antiquity, Volubilis was an important Roman town situated near the westernmost border of Roman conquests. It was built on the site of a previous Carthaginian settlement from (at the latest) the third century BC, but that settlement overlies an earlier neolithic habitation.
Volubilis was the administrative center of the province in Roman Africa called Mauretania Tingitana. The fertile lands of the province produced many commodities such as grain and olive oil, which were exported to Rome, contributing to the province's wealth and prosperity.
The Romans evacuated most of Morocco at the end of the 3rd century AD but, unlike some other Roman cities, Volubilis was not abandoned. However, it appears to have been destroyed by an earthquake in the late fourth century AD. It was reoccupied in the sixth century, when a small group of tombstones written in Latin shows the existence of a community that still dated its foundation by the year of the Roman province. Coins show that it was occupied under the Abbasids: a number of these simply bear the name Walila.
Volubilis' structures were damaged by the 1755 Lisbon earthquake, while in the 18th century part of the marble was taken for constructions in nearby Meknes.

*****

Volubilis was een Romeinse nederzetting in het noorden van het huidige Marokko. Vermoedelijk is de stad gebouwd op de resten van een eerdere stad van de Carthagers uit de 3e eeuw voor Chr.
Volubilis was het bestuurlijke centrum voor dit deel van Romeins Afrika. In de vruchtbare regio werd grootschalig graan verbouwd en geëxporteerd naar Rome.
In Volubilis vonden ook de contacten plaats tussen de Amazigh stammen en de Romeinen. De Romeinen zijn er nooit in geslaagd deze stammen te onderwerpen. Wanneer dat wederzijds voordeel opleverde werkten de Amazigh met de Romeinen samen.
Anders dan in het geval van veel andere Romeinse steden werd Volubilis niet verlaten nadat de Romeinen in de 3e eeuw hun steunpunten in dit deel van Afrika waren kwijtgeraakt. Het Latijn bleef nog eeuwenlang in gebruik en werd pas door de Arabische opmars aan het einde van de 7e eeuw verdrongen.
Gedurende een periode van 1000 jaar bleven er mensen in Volubilis wonen. De stad werd pas in de 18e eeuw verlaten om te worden afgebroken en bouwmateriaal te leveren voor de constructie van de paleizen van Moulay Ismail in het nabijgelegen Meknes.
Als deze afbraak niet had plaatsgevonden dan was Volubilis misschien een van de best bewaarde Romeinse locaties geweest. Desondanks zijn de ruïnes in goede staat en bevinden zo’n 30 mozaïeken van hoge kwaliteit zich nog op hun originele plaats.
In 1997 is Volubilis toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst.