Vistocht op het zandwingebied uitgevoerd door het Havenbedrijf Rotterdam op woensdag 17 februari 2010.

Op woensdag 17 februari 2010, omstreeks 18.00 uur hebben Dick Mol en ik de Eurokotter Jade met registratie BRA 7 opgewacht in de haven van Scheveningen. Aan boord niet alleen de bemanning van deze kotter met schipper Fred Kraak, maar ook een aantal medewerkers van het Havenbedrijf Rotterdam en RCE, de Rijksdienst Cultureel Erfgoed. Zij zijn vandaag actief geweest in het zandwingebied voor de aanleg van Maasvlakte 2. In dit zandwingebied, iets ten zuiden van de Eurogeul, de Noordzee vaarroute naar Rotterdam, worden 240.000.000 kubieke meters zand gewonnen die door grote sleephopperzuigers worden opgezogen. Daarbij worden sedimenten uit het Laat-Pleistoceen aangesneden die zijn afgezet door de delta’s van de oer-Rijn en oer-Maas, omstreeks 45.000 jaar geleden. Het zand wordt gebruikt voor de aanleg van Maasvlakte 2. Tijdens deze baggerwerkzaamheden komen ook fossiele botten tevoorschijn uit het Laat-Pleistoceen en resten van een fauna uit het begin van het Holoceen, de moderne tijd. Deze fauna, bestaande uit zoogdieren zoals het edelhert, de ree, de eland, maar ook de hond en het wilde zwijn, bevat het ook nog eens de mens. Mensen die dit deel van de Noordzee bewoonden toen de Noordzee nog niet zo vol gelopen was als heden ten dage. Een vergane wereld. Zowel menselijk resten van 9.500 tot 7.000 jaar oud zijn gevonden in dit gebied maar ook door mensen bewerkte botten en geweien. Duidelijke tekenen van jacht en het gebruik van natuurlijke materialen voor het vervaardigen van gebruiksvoorwerpen. Daarom worden in het zandwingebied regelmatig vistochten uitgevoerd met een boomkorkotter waarmee grote korren (netten) over de huidige uitgediepte zeebodem en de taludhellingen van de winput getrokken worden. De bedoeling is dan dat zowel fossiele botten als ook overblijfselen van die Holocene fauna opgedregd worden voor onderzoek. Deze bewijzen van een vergane wereld worden overeenkomstig een op 16 februari 2010 getekend convenant ondergebracht in het Natuurhistorisch Museum van Rotterdam.

Er zijn zes trekken uitgevoerd, waarvan de eerste trek geen vondsten heeft opgeleverd. Er is gekord met de boomkorkotter BRA 7 en er is gebruik gemaakt van slechts 1 kor van 4 meter breed. Een quick scan van Dick Mol in de avond aan boord van de BRA 7 van de inhoud van de twee kisten materiaal botvondsten levert (voorlopig) het volgende resultaat op:

Een grote hoeveelheid schedelfragment van een mammoet, waaronder het verhemelte met links en rechts de laatste bovenkaakmolaar M3. Deze schedel is tijdens het zand zuigen of tijdens het vissen kapotgeslagen.
Een fraaie, zeer grote, vrijwel complete linker onderkaakmolaar (m3) van een wolharige mammoet.
Een losse voorlaatste onderkaakmolaar (m2) van een wolharige mammoet.
Een beschadigd scheenbeen (tibia) van een wolharige mammoet.
Een complete astragalus (rolbeen) van een wolharige mammoet.
Een scheenbeen van een zeer jonge mammoet waarvan de uiteinden van het been overduidelijk vraatsporen van hyena’s vertoont.Een zeer interessant stuk vanwege de aanwezigheid van deze vraatsporen en aangeduid kan worden als een vraatrest.Twee fossielen in een, enerzijds de wolharige mammoet en anderzijds de hyena, beiden elementen uit de zogenoemde Mammoetfauna.
Een halve vierde rib van een wolharige mammoet van een oud individu, gebaseerd op de fusie van het capitilum (gewrichtshoofd van een rib dat articuleert tussen twee wervels) met de rib. Relatief klein individu.

Gezien de minimale tijd (ca. 4 uren) die gekord is, is dit een hele mooie vangst en toont overduidelijk aan dat er in afzettingen is gevist (NAP -33m tot -25m) die te dateren zijn in het Laat-Pleistoceen.

Omdat we ruim op tijd aanwezig waren in de haven van Scheveningen hebben we daar ook nog de zandsuppleties aanschouwd van het strand. Ook hier varen grote sleephopperzuigers af en aan die zand van de Noordzee opzuigen en afleveren in de haven van Scheveningen ter versterking van onze kustlijn. Indrukwekkend foto’s heeft dit opgeleverd. Afhankelijk van het wingebied en de windiepte waar deze zuigers hun zand vandaan halen zouden op het nieuwe strand ook botten gevonden kunnen worden.