photo sharing and upload picture albums photo forums search pictures popular photos photography help login
Henk Bril | all galleries >> The Netherlands >> Limburg >> Nieuwstadt - De Nuujsjtadt >> In en Om het Dorp > Murdered in 1740
previous | next
2010 12 25 Henk Bril

Murdered in 1740

Nieuwstadt, The Netherlands

This small cross remembers of the slaughter of two women in 1740.
It was constructed in 1979 and erected in 1980 by the local heritage association (Heemkunde Vereniging Nieuwstadt).

The story (in Latin and Dutch):

In het jaar 1740 noteerde de toenmalige parochieherder Ditjens van Nieuwstadt in het overlijdensregister:
9na juny in sylvis vulgo Neervelt ... obtruncata sunt Maria Schreuders et Anna Catharina Geloofs uxor Nicolai Tewissen Sittardienses
et per me 10 praedicti mensis hic terrae mandata sunt eiusdemque Anna Catharina filia,
eodemque lethaliter vulneratur erat ad Sittardiam 11 junius transportata.

Vertaald betekent dit dat op 9 juni in de bossen gewoonlijk genoemd Neervelt zijn neergeslagen Maria Schreuders en Anna Catharina Geloofs,
echtgenote van Nicolaas Tewissen, afkomstig uit Sittard; dat deze door de pastoor op de tiende van voornoemde maand in Nieuwstadt zijn begraven
en dat tevens haar dochter Anna Catharina dodelijk gewond werd en naar Sittard werd getransporteerd op de elfde van die maand.

In het archief van de Nieuwstadtse schepenbank, tegenwoordig bewaard in het rijksarchief te Maastricht,
zijn onder inventarisnummer 47 enkele stukken te vinden, opgesteld door Schepenbanksecretaris Brands, die iets meer over deze gebeurtenis vertellen.

Vooreerst een stuk van 9 juni 1740 waarin vermeld, dat op dringend verzoek van drossaard van der Heyden op het raadhuis van Nieuwstadt zijn verschenen om verklaringen
omtrent het bovenaangehaalde gebeuren af te leggen Arnold Monnens met zijn vrouw Cornelia Rutten en Aldegonde Monnens.
Zij verklaarden dat zij bij het halen van bonenstaken hadden horen kermen en op dat kermen waren toe gegaan tesamen met enige passerende soldaten die zij hadden verwittigd.
Zij vonden midden in het Neervelt drie vrouwspersonen, waarvan de ene dood was en geheel bebloed, een oude vrouw nog in leven,
maar ter plaatse gestorven in de armen van een der soldaten en de derde persoon een dochtertje was zwaar gewond en bebloed en riep om haar lieve moeder.

Uit een tweede stuk van 10 juni 1740 blijkt dat op die datum schout, schepenen en secretaris van de schepenbank zich hebben vervoegd ten huize van
de stadhouder (oudste schepen) Gosen Fijen om aldaar zeker Agnes Pollarts, afkomstig uit Susteren en gehuwd met Dirck Wijnen te confronteren
met het gewonde dochtertje Ida Tewissen, om te zien en te verklaren of deze Agnes Pollarts de persoon was die deze drie vrouwen
in het bos gevoerd had en met een bijl haar dochtertje haar wonden had toegebracht.
Ida Tewissen beaamde dit, volgens de aanwezige gerechtspersonen, bij het volle verstand en verklaarde dat Agnes Pollarts
zowel haarzelf als haar tante Maria Schreuders, met een bijl in het hoofd geslagen had en dat een onder de struiken verscholen manskerel,
die eveneens een bijl had, haar moeder had neergeslagen en eveneens Maria Schreuders nog bijlslagen had toegebracht.
Zij zei verder Agnes Pollart te herkennen aan haar kleren, die dezelfde waren als die ze droeg ten tijde van het misdrijf,
als ook aan haar gezicht en haar spraak. De gerechtspersonen zagen dat Agnes Pollarts bleek werd en geheel verbaasd voor Ida Tewissen op haar knieën viel.

Op de achterkant van een der stukken werd door secretaris Brands nog aangetekend dat hij de originele verklaring van dokter Schuitsz uit Sittard
op 10 juni ter hand had gesteld aan drossaard Montz van Susteren, die hem beloofde deze terug te zullen geven;
de verklaring is echter niet te vinden, noch in de archieven van Nieuwstadt, noch in die van Susteren.
Ook verder gegevens zijn tot nu toe niet gevonden.

De omgeving van de plaats van het misdrijf midden in het Neervelt is vooral bij de ouder Nieuwstadters en ook bij de Susterdenaren
nog bekend als de 'Maordkoel'. Vroeger werd deze benaming wel gebruikt om eigendommen, die daar gelegen waren, aan te duiden.
In een advertentie betreffende de verkoop van bomen in het Nieuws- en Advertentieblad Limburg d.d. 8 januari 1898
lezen we bijvoorbeeld dat mede verkocht werd "1 zware eik in de moordkuil".

Ter nagedachtenis aan bovenomschreven moord, die toendertijd de gemoederen in deze omgeving in beroering moet hebben gebracht,
heeft de Heemkundevereniging Nieuwstadt besloten om in de nabijheid van de 'Maordkoel' een herdenkingskruis op te richten,
waarop de namen van de slachtoffers zijn vermeld.
Een geschikt houten kruis is inmiddels georganiseerd en van een keurig opschrift voorzien; van de heer Kreutzer uit Susteren,
eigenaar van een der percelen in de omgeving van de 'Maordkoel' werd toestemming ontvangen om het kruis op zijn eigendom te plaatsen
en wat zal de heemkundevereniging dan nog letten.

De plaatsing zal dan ook geschieden op zaterdag 20 september 1980 om 15.00 uur.
Gelet op het dramatische van het gebeuren zal dit plaatsen geschieden op sobere wijze, zonder grote toespraken.
Moge het kruis op zich een teken in het bos zijn!

Nieuwstadt, september 1980 Heemkundevereniging Nieuwstadt.

(info taken from: http://jeetjemina.punt.nl/index.php?r=1&id=299170&tbl_archief=0#299170)


other sizes: small medium large original auto
share
Francis Delissen 03-Dec-2023 12:52
Het kruis is gemaakt door de plaatselijke timmerman Harie Delissen.
Type your message and click Add Comment
It is best to login or register first but you may post as a guest.
Enter an optional name and contact email address. Name
Name Email
help private comment